EthnoAnthropoZoom/ЕтноАнтропоЗум

Impressum/Импресум

admin etno — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

Contents/Содржина

admin etno — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

СТРАТЕГИИ ЗА СПРАВУВАЊЕ СО МИНАТОТО

Наум Трајановски — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

Скопската промоцијата на македонскиот превод на Засолниште на времето од Георги Господинов во декември 2022 година несомнено беше настан на денот во главниот град на Северна Македонија. Најеминентниот современ бугарски автор Господинов со неговиот најнов роман, што ја доби и интернационалната награда Букер во 2023 година (прв бугарски роман со оваа награда), беа топло пречекани од неговите македонски читатели, со истата помпа што ја добиваат музички sвезди и спортски идоли. Во Засолниште на времето, уште една од неговите студии на врските меѓу минатото и сегашноста – сите навремено преведени на македонски – се прикажува за клиники на минатото каде што се замрзнати различни ери од скорашното минато: идеја што мољневито еволуира од циришкиот центар за Алцхајмер, каде што секогаш се 60-тите на средната класа, до нивото на различните држави во Европа (Европската Унија, поточно). Како крешендо, тековните социополитички тензии ќе резултираат со национални референдуми за децениите во кои граѓаните би сакале да се вратат и живеат. Па така, бугарското општество ќе се подели во однос на две децении, додека Европа ќе застане на работ на втора Прва светска војна. Во контекст на ова сценарио, колку од минатото, прашува Господинов, може еден човек да издржи? (2021, 55).

COPING WITH THE PAST STRATEGIES

Naum Trajanovski — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

The book promotion of the Macedonian translation of Time shelter [mk. Zasolnište na vremeto; bg. Vremeubezhishte] by Georgi Gospodinov in Skopje, in early December 2022, was certainly the event of the day in the capital city of North Macedonia. Gospodinov, unarguably the most prominent contemporary Bulgarian writer, and his newest novel which eventually became the first Bulgarian-language entry to win the International Booker Prize in 2023, were received with pomp by his Macedonian readers little short of the one reserved for music stars or sports idols. The Time shelter, another of his studies of the past minglings with the present – all of them timely translated in Macedonian – depicts clinics of the past where different eras from the recent history are being frozen: an idea which evolved from a Zurich-based Alzheimer center where it is always the middle-class 60s to European (Union) nations’ level in no time. As a crescendo, the ongoing sociopolitical tensions resulted in national referendums about the decades their citizens would prefer to return and live in. In turn, the Bulgarian society crashed over two past decades, while Europe come to the brink of a second First World War. In this very scenario, how much of the past, asks Gospodinov, can a single person stand? (2021, 55).

СТУДИЈА ЗА СЕЌАВАЊЕТО ВО ПОСТЈУГОСЛОВЕНСКАТА КИНЕМАТОГРАФИЈА ПРЕКУ ФИЛМОТ „СНЕГ“ НА АИДА БЕГИЌ

Гала Насева — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

По распадот на Југославија, полека се појавува женската кинематографија како потентен начин за уметничко изразување, способна да ги надмине границите на Балканот и да предизвика силно чувство за сеќавање на траумите од минатото и носталгија за некое друго време. Овој преглед ги истражува кинематографските вредности на филмот „Снег“ на Аида Бегиќ, препознавајќи ја како една од ретките режисери што ја претставуваат поствоената родова траума на Балканот. Преку истражувањето на методите што ги користи Бегиќ за претставување на женските сеќавања и различните начини на справување со сегашноста додека живеат во целосна изолација, исклучени од општеството, постојано прогонувани од минатото, овој преглед има за цел да фрли светлина врз портретирањето на женските карактери во современата босанска кинематографија преку нивното централно присуство на екранот, за разлика од другите филмови од постјугословенскиот период каде што сеќавањето е претставено преку реконструирање на сцени без да биде ставен фокусот на жената како централен протагонист во филмот.

A STUDY OF REMEMBRANCE IN POST-YUGOSLAV CINEMA THROUGH AIDA BEGIC'S SNOW

Gala Naseva — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

After the upheaval of Yugoslavia, women's cinema steadily emerged as a potent mode of artistic expression, capable of transcending the Balkan region’s borders by evoking a strong sense of remembrance of past traumas, and nostalgia for a bygone era. This review examines cinematographic distinctions in Aida Begić’s Snow (Snijeg). Begić is one of the few directors who portray post-war gendered narratives of trauma in the Balkans. By exploring Begić’s methods of depicting women’s memories and ways of coping with the present while leading lives in complete isolation and exclusion from society, this review aims to shed light on the portrayal of women characters in contemporary Bosnian cinematography. The review’s main focus is Begić’s approach to show women’s central on-screen presence, followed by a brief analysis of Igor Čamo’s musical contribution. It aims to emphasize the contrast between Snow and other films from the post-Yugoslav era where remembrance is depicted by the reconstruction of war scenes without focusing on women as central movie protagonists.

СЕЌАВАЊЕ НА ГОЛИ ОТОК ВО РОМАНОТ „ДЕНЕС Е СРЕДА“ НА ДАВИД АЛБАХАРИ

Лиза Марија Хајбл — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

По 2010 година се зголеми интересот за Голи Оток во државите што произлегоа од поранешна Југославија. Бројни уметнички дела се занимаваат со поранешниот затворски остров на Јадранското Море каде што биле затворани поддржувачите на Советскиот Сојуз по разединувањето на Тито и Сталин во 1948 година. Едно такво дело е романот „Денес е среда“ (2017) на Давид Албахари. Во романот синот се запознава со минатото на неговиот татко, кој бил затворен на Голи Оток, а сега страда од Паркинсонова болест и деменција. Сепак, таткото не е само жртва туку и самиот бил престапник. Тој бил брутален како партиски комесар, а така се однесувал и во семејството. Нараторот не го искусил Голи Оток, но тој станува секундарен сведок преку нарациите на неговиот татко. Преку истражување на наративните стратегии за соочување со трауматичното минато во романот, овој текст има за цел да фрли светлина врз претставувањето на темата за Голи Оток во современата литература од регионот.

REMEMBERING GOLI OTOK IN DAVID ALBAHARI’S NOVEL DANAS JE SREDA

Lisa Maria Haibl — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

Since the 2010s, interest in Goli Otok has increased in the successor states of former Yugoslavia. Numerous artistic works deal with the former prison island in the Adriatic Sea, where supposed supporters of the Soviet Union were imprisoned after the break between Tito and Stalin in 1948. One of these works is the novel Danas je sreda (2017) by David Albahari. In the novel, the son learns about the past of his father, who was imprisoned on Goli Otok and now suffers from Parkinson's disease and dementia. However, the father is not only a victim but also a perpetrator himself: As a party commissioner, he acted brutally, and so he behaved within the family. The first-person narrator did not experience Goli Otok himself but became a secondary witness through his father's narrations. By exploring the narrative strategies for coping with the traumatic past in Danas je sreda, this article aims to shed light on the depiction of Goli Otok in contemporary literature from the region.

ПРВАТА СВЕТСКА ВОЈНА ВО СОВРЕМЕНАТА КУЛТУРА НА СЕЌАВАЊЕ ВО СРБИЈА

Ненад Макуљевиќ — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

Меморијализацијата на Првата светска војна во современата српска култура илустрира како овој процес зависел од актуелните политички и општествени трендови. Од 1980 година до денес, споменот на Првата светска војна е ревитализиран преку подигање на бројни споменици. Во текот на 1980-тите и 1990-тите имаше наплив на подигање споменици на воените водачи. Тоа претставуваше јасен знак за милитаризација на српското општество.

WORLD WAR I IN CONTEMPORARY MEMORY CULTURE IN SERBIA

Nenad Makuljević — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

The memorialization of World War I in contemporary Serbian culture illustrates how this process was affected by ongoing political and social trends. From 1980 until today, the memory of the First World War has been revitalized through the erection of numerous monuments. During the 1980s and 1990s, there was a surge in the erection of monuments to military leaders. It represented a clear sign of the militarization of Serbian society.

БИРОКРАТСКИТЕ ИНТЕРАКЦИИ И КОЛЕКТИВНИТЕ СЕЌАВАЊА ЗА СОЦИЈАЛИСТИЧКА ЈУГОСЛАВИЈА

Еда Старова Тахир — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

Текстот на Еда Старова Тахир, пак, ги анализира скорешните посочувања на југословенскиот социјалистички здравствен систем во Северна
Македонија како начини за справување со сегашниот здравствен систем, коишто истовремено ги определуваат и очекувањата во однос на здравствените политики во постсоцијалистичкиот период.

BUREAUCRATIC INTERACTIONS AND COLLECTIVE MEMORIES OF SOCIALIST YUGOSLAVIA

Eda Starova Tahir — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

The text of Eda Starova Tahir looks at the present invocations of Yugoslav socialist healthcare in North Macedonia as a means of coping with the contemporary
healthcare, in turn; which eventually set the policy expectations of the citizens in the post-socialist period.

НАРОДНА НОСИЈА ВО ГОРНА ПРЕСПА

Аница Антова — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

Ракописот со наслов: „Народна носија во Горна Преспа“ од Аница Антова е напишан на машина за пишување, како семинарска работа на студиите по етнологија на Филозофскиот факултет во Скопје во 1949г., под менторство на проф. д-р Бранислав Русиќ. Станува збор за текст на познатиот етнолог Аница Петрушева, чиешто моминско презиме било Антова. Интересот на Аница (Антова) Петрушева за народната носија започнал уште во текот на нејзиното студирање етнологија кај проф. д-р Бранислав Русиќ, а се профилирало во текот на целиот нејзин работен век. Интересот и достигнувањата на Аница Петрушева во доменот на истражувањата на карактеристиките на народната носија, везот и текстилните обработки ја дефинираат како еден од најдобрите познавачи на оваа проблематика во Македонија. Текстот на семинарската работа е зачуван како резултат на грижливиот однос кон сите материјали на проф. д-р Бранислав Русиќ, чијашто ракописна заоставштина се чува во Архивот „Харалампије Поленаковиќ МАНУ. Транскрипцијата на текстот ја направи проф. д-р Љупчо С. Ристески, а јазикот и текстот се пренесени во целост во оригиналната форма со цел да се забележат јазичните карактеристики на македонскиот јазик од тоа време, без лекторски интервенции.

FOLK COSTUME IN GORNA PRESPA

Anica Antova — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

КОН КНИГАТА „МЕМОРИЈА И МАНИПУЛАЦИЈА“ ОД НЕНАД МАКУЉЕВИЌ

Еда Старова Тахир — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100

TOWARDS THE BOOK “MEMORY AND MANIPULATION BY NENAD MAKULJEVIĆ”

Eda Starova Tahir — Fri, 01 Dec 2023 00:00:00 +0100